wola

1. Człowiek (ludzie) dobrej woli «o kimś, kto ma dobre zamiary, kto pragnie pomóc innym»: (...) los przytuliska jest w rękach ludzi dobrej woli, którzy mogą i chcą pomóc bezdomnym zwierzętom. SN 04/01/1999.

2. przestarz. Czuć, poczuć wolę bożą (Bożą)

a) «odczuwać, odczuć popęd płciowy»: – Chodźcie no tu, Smoliwąsowa, mam do was słów parę. Kroiłyśmy akurat ziemniaki na zupę, ale odłożyłam nóż i idę. Nic, pomyślałam, tylko ten stary (...) poczuł wolę Bożą i to względem mojej osoby. S. Łubiński, Ballada.

b) «być dojrzałym do małżeństwa»

3. Dobra wola «bezinteresowna gotowość do czynienia dobra, pomagania ludziom; dobre intencje»: Na dobrą wolę fundacji w rozwiązaniu kwestii zadłużenia liczyć raczej nie można. Polityka 23/2000. Jego ustąpienie odebrano jako gest dobrej woli, który może uchronić firmę przed przymusowym podziałem. GW 14/01/2000.

4. Ostatnia wola

a) «życzenie człowieka umierającego»: Przed pogrzebem Izabela Konarzewska spełnia ostatnią wolę Teresy: wkłada do trumny czarno-białą szyfonową sukienkę, w której Teresa odbierała nagrodę w Paryżu (...). WO 08/04/2000. Eban umiera, a ona, wypełniając jego ostatnią wolę, przedziera się z amunicją i nowo narodzonym dzieckiem do armii wyzwoleńczej. Ekran 45/1988.

b) «testament»: Pierwszym krokiem, który należy zrobić w celu załatwienia formalności związanych z dziedziczeniem, jest upewnienie się, czy spadkodawca spisał swoją ostatnią wolę, czyli sporządził testament. ŻW 28/12/2001.

5. Silna wola «wytrwałość w realizacji wytkniętych sobie celów, nieuleganie czyjejś presji, nałogom»: (...) wielokrotnie próbuje zerwać z nałogiem. Ciągle jednak brak mu silnej woli i w rezultacie wybiera narkotykowy trans. Metr 14/03/2001. Dla Moniki nie ma rzeczy niemożliwych, wie, że to, co osiągnęła, zawdzięcza silnej woli i treningom, a poprzeczkę stawia sobie coraz wyżej. TV rep 2001.

6. Słaba wola «niezdolność do powzięcia decyzji, do przeciwstawienia się wpływom otoczenia, do nieulegania nałogom»: Był to człowiek słabej woli i pozbawiony wpływów, toteż stał się bezwolnym narzędziem w ręku wszechpotężnego Abnera, który sprawował odtąd rzeczywistą władzę w Izraelu z wyjątkiem Judy. Z. Kosidowski, Opowieści.

7. Wola boska (Boska)!; Wola nieba!; żart. Wola boska i skrzypce!; przestarz. Niech się dzieje wola boża, wola nieba! «zwroty wyrażające bierne poddawanie się czemuś; trudno, niech będzie, co chce»: (...) jeżeli do wiosny przetrzyma, to może przeżyje, a jeżeli nie przetrzyma, to wola Boska. Z. Kossak, Wina. Pojadę, tak jak obiecałam, do Borku i niech się dzieje wola nieba, co będzie, to będzie. M. Dąbrowska, Noce.

8. Wolna wola

a) «możność wyboru sposobu postępowania»: Wolna wola, mówi Kartezjusz, czyni nas w pewien sposób podobnymi Bogu, czyniąc nas panami samych siebie, o ile zwiedzeni słabością nie utracimy tych praw, które ona nam dyktuje. B. Miciński, Podróże. – Nikt człowiekowi pomóc nie może, jeśli sam tego nie zechce – zgodził się Istvan. – Wolna wola to najtrudniejszy z darów. W. Żukrowski, Tablice.

b) «powiedzenie oznaczające, że rozmówca ma prawo wyboru»: – Chcą po dobroci – roboty huk, a jakże, każdemu starczy. Nie chcą – wolna wola. Pod murek i po krzyku. B. Jasieński, Palę.

9. Zła wola «nieuczciwość czyichś zamiarów, chęć szkodzenia innym; złe intencje»: Przyznaję, to był mój błąd, towarzyszu dyrektorze, wtrącać się do spraw przyznawania odznaczeń państwowych, ale nie wynikało to ze złej woli, bynajmniej. To raczej wynik braku rozeznania w mechanizmach funkcjonowania naszej socjalistycznej demokracji. R. Antoszewski, Kariera. Trzeba niemało złej woli, a może tylko bezinteresownej zawiści, tak typowej w naszym światku, by szlachetną w zamyśle i treści inicjatywę krytykować i ośmieszać. Rob 3/2000.

10. Z własnej, dobrej (i nieprzymuszonej) woli «bez przymusu, dobrowolnie»: Nigdy z własnej woli nie oddałbym stworzonej przeze mnie firmy (...). Wprost 894/2000. Warunki bytowania były tam wtedy tak straszne, że nie zdarzało się, aby ktoś z własnej i nieprzymuszonej woli osiedlał się w Bucharze (...). L. Wolanowski, Upał. Nigdy do tej pory się nie zdarzało, trzeba to z satysfakcją podkreślić, by społeczeństwo polskie tak jednomyślnie, z dobrej i nieprzymuszonej woli w każdej sprawie podporządkowywało się władzom Polski Podziemnej. H. Zakrzewska, Niepodległość.

Siła woli zob. siła 7.